Forum Miłośników Kotów Rasy RAGDOLL

aksaga

Prof. dr hab. Kazimierz Ściesiński

Osobniki wybrane po selekcji (w przypadku hodowli psa rasowego w Polsce jest to wystawa) jako najbardziej cenne pod względem wartości hodowlanej należy dobrać do kojarzenia tak, aby można było uzyskać u potomstwa postęp hodowlany, aby następne pokolenie było lepsze od poprzedniego.
Celem pracy hodowlanej jest dalsze doskonalenie pokoleń pod względem genetycznym. W hodowli zwierząt, w tym także psów, stosuje się tzw. dobór kierowany. Dzieli się on na dwa zasadnicze systemy:
- gdy kojarzymy podobne z podobnym -jest to dobór jednorodny (homogenny);
- gdy kojarzymy niepodobne - jest to dobór niejednorodny (heterogenny).

Metody doboru:
1. Dobór jednorodny, który dzieli się na:
- kojarzenie losowe w obrębie rasy (outbreeding) .Jest to hodowla osobników wewnątrz tej samej rasy bez starania o wzrost homozygotyczności w następnym pokoleniu;
- kojarzenie krewniacze (inbreeding).
Metodę doboru krewniaczego dzielimy na:
tradycyjną:
- kojarzenie kazirodcze,
- kojarzenie według linii,
- kojarzenie według rodzin;
współczesną:
- tworzenie linii wsobnych,
- tworzenie wyspecjalizowanych linii zinbredowanych.

Kojarzenie kazirodcze. Metoda ta polega na łączeniu osobników najbliżej ze sobą spokrewnionych, np.: ojca z córką, matki z synem, brata z siostrą. Jest to metoda, dzięki której możemy sprawdzić nosicielstwo genów letalnych lub semiletalnych. Metoda ta jest stosowana przez hodowców w celu sprawdzenia pogłowia na nosicielstwo wyżej wymienionych genów. W hodowli psa stosowana bywa sporadycznie.

Kojarzenie według linii. Hodowla według linii (lub na linię) ma na celu utrzymanie przez kolejne pokolenia bliskiego spokrewnienia z cennym przodkiem, założycielem linii. Metoda ta powoduje wzrost homozygotyczności, a wzrost spokrewnienia i inbredu nie następuje tak szybko, jak przy łączeniu kazirodczym. Metodę tę stosuje się wtedy, gdy protoplasta linii był osobnikiem wybitnie wartościowym hodowlanie i przekazywał dużo cech dodatnich danej rasy. Według dawnych zasad tej metody założycielem linii mógł być tylko samiec, którego potomstwo było lepsze od matek. Metoda ta jest często stosowana przez wybitnych hodowców.

Kojarzenie według rodzin. Rodzina jest uważana za odpowiednik linii, a jej założycielką jest samica. Rodzinę stanowi jakaś wybitna suka-założycielka i jej córki, wnuczki i prawnuczki. W hodowli psów metoda ta jest dość rzadko stosowana.

Tworzenie linii wsobnych. Linie wsobne (szczepy wsobne) powstają przy kojarzeniu zwierząt systemem brat z siostrą przez co najmniej 20 pokoleń, aż do uzyskania możliwie najwyższego stopnia homozygotyczności (po 20 pokoleniach około 98,6%). Ta metoda stosowana jest u zwierząt laboratoryjnych do wytworzenia linii wsobnych. Zwierzęta te służą potem do badań nad oceną leków i mają prawie wyeliminowaną zmienność genetyczną. Przez to uzyskane wyniki są bardziej jednoznaczne.
Przy stosowaniu tej metody ujawniają się geny letalne, co może doprowadzić do wyginięcia linii, a także pojawia się depresja inbredowa, która występuje w liniach wsobnych. Wpływa ona ujemnie na plenność samic. W hodowli psów metoda ta prawie nie bywa stosowana.

Tworzenie wyspecjalizowanych linii zinbredowanych. Metoda ta jest podobna do hodowli według linii. Jej celem nie jest utrzymanie poprzez pokolenia bliskiego spokrewnienia z jednym cennym osobnikiem, ale ujednolicenie genetyczne linii w zakresie wybranej cechy. Cechę tę utrwala się z pokolenia na pokolenie poprzez łączenie zwierząt spokrewnionych, które razem tworzą linię.
Metoda ta jest stosowana w hodowli psów. Zinbredowane linie są tworzone przez wybitnych hodowców w celu ujednolicenia typu danej hodowli (często stosowane w Anglii).

2. Dobór niejednorodny
Wyróżniamy w nim różne metody krzyżowania:
- krzyżowanie międzygatunkowe;
- krzyżowanie w obrębie gatunku.

Krzyżowanie międzygatunkowe
Jest to od bardzo dawna stosowana metoda krzyżowania międzygatunkowego, np. krzyżowanie żubra z bydłem domowym, konia z osłem i innych gatunków. W kynologii służy tworzeniu nowych ras. Ostatnio stosowana w byłej Czechosłowacji
krzyżówka psa z wilkiem posłużyła do wytworzenia nowej rasy - czechosłowackiego wilka.

Krzyżowanie w obrębie gatunku
Jest to krzyżowanie między rasami (crossbreeding), dzielące się na:
- uszlachetniające,
- wypierające,
- rasotwórcze,
- przemysłowe (użytkowe).

Krzyżowanie uszlachetniające. Polega ono na jedno- lub dwurasowym wprowadzeniu obcych genów do populacji przez zastosowanie tzw. dolewu krwi. Następuje przekrzyżowanie samic rasy uszlachetnionej samcami rasy uszlachetniającej najwyżej w dwu kolejnych pokoleniach. Urodzone potomstwo w następnych generacjach kojarzy się między sobą. Metoda ta nie jest stosowana w hodowli psów, lecz u zwierząt gospodarskich.

Krzyżowanie wypierające. Metoda ta prowadzi do „wyparcia" istniejących pierwotnie w populacji genów przez geny do niej wprowadzone. Przy tej metodzie przekształcania bezrasowego pogłowia w szlachetną rasę w kilku kolejnych pokoleniach usuwa się osobniki męskie z populacji poddanej krzyżowaniu, a samice kojarzy się wyłącznie z samcami rasy wypierającej. Zgodnie z założeniami, po sześciu pokoleniach tak prowadzonej hodowli 98,3% założeń dziedzicznych w populacji pochodzi od rasy wypierającej.
W siódmym pokoleniu można rozpocząć kojarzenie w obrębie populacji, prowadząc selekcję w celu utrzymania typu wypierającego rasy.
Metoda ta jest często stosowana w hodowli psa rasowego, z czego hodowcy dość często nie zdają sobie sprawy. Stąd modne kolejne pokolenia „importów" z kraju rodzimego dla danej rasy. Stąd często wielu hodowców unika męskich osobników z własnej populacji (gdy jest ona słaba jakościowo), aby po krzyżowaniu nie ujawniły się niekorzystne cechy pierwotne osobników użytych do hodowli.

Krzyżowanie rasotwórcze. Krzyżowanie twórcze (rasotwórcze) polega na stworzeniu nowej rasy z posiadanych kilku osobników wyjściowych. Pionierem tworzenia współcześnie wciąż nowych ras psów na kontynencie europejskim jest prof. Horak z b. Czechosłowacji. Ten utalentowany zootechnik wyhodował m.in. czeskiego teriera i psa laboratoryjnego.

Nie ma żadnego planu i schematu krzyżowania twórczego. Wytworzenie każdej rasy wymaga specyficznej odrębności w dojściu do zamierzonego celu. Wiele ras psów powstało drogą krzyżowania rasotwórczego. Także w Polsce były próby stworzenia, czy też odtworzenia, rasy polskiego wyżła. Jednakże nie znaleziono odpowiedniego mecenasa i propagatora zdolnego ocenić twórczy wysiłek pasjonata-hodowcy.

Krzyżowanie przemysłowe, efekt heterozji. Jest to krzyżowanie użytkowe, którego celem jest nie genetyczne doskonalenie pogłowia, a jednorazowe wykorzystanie efektu heterozji. Metoda ta jest stosowana od dawna i powszechnie w hodowli zwierząt gospodarskich, od czasu poznania zjawiska wybujałości mieszańców. Krzyżowanie przemysłowe polega na kojarzeniu dwu ras i wykorzystaniu zdolności produkcyjnych uzyskanego w ten sposób potomstwa, szczególnie o użytkowości mięsnej (u drobiu i bydła).
We współczesnym ujęciu krzyżowanie na efekt heterozji to także krzyżowanie zinbredowanych linii między rasami i w obrębie ras. I ten ostatni efekt heterozji jest często obserwowany w hodowli psów. Gdy hodowcy używają psów i suk obcych z linii silnie zinbredowanych, dziwią się, że pierwsze uzyskane pokolenie jest często "ponad standard" i wielkość osobników rodzicielskich. Tłumaczyć to można tylko zjawiskiem heterozji (Radomska, 1975; Ściesiński, 1988).
Hodowcy muszą wiedzieć i pamiętać, że prowadząc selekcję psów pozostawionych w hodowli, szczególną uwagę muszą zwrócić na: żywotność psów, ich zachowanie, cechy jakościowe i ilościowe, wady wrodzone i odporność na choroby.

Żywotność psów, na którą to składa się płodność i plenność (liczebność miotu), przeżywalność szczeniąt, łatwość porodu u suki oraz posiadanie przez nią umiejętności odchowania szczeniąt. Większość z tych cech jest uwarunkowana genetycznie, ale np. plenność nie ma wysokiego współczynnika odziedziczalności (0,1%).

Zachowanie (behawior) psów. Cechy zachowania u psów są bardzo ważną informacją dla hodowców. Ale o nerwowości, agresji oraz zachowaniu dominującym w stadzie psów, wciąż jest za mało udokumentowanych badań.

Cechy jakościowe psów. Decydują one o atrakcyjności wyglądu psa, czyli umaszczeniu i rodzaju włosa.

Cechy ilościowe psów. Na te cechy składa się wielkość, budowa, masywność kośćca, katowanie przednich i tylnych kończyn. Wszystkie te cechy decydują o sprawności, a przez to i o użytkowości psa.

Wady wrodzone psów. Opisano kilkaset wad wrodzonych. Powinno się unikać linii hodowlanych, w których często pojawiają się wady wrodzone, takie jak: przodozgryz i tyłozgryz, braki zębowe, rozszczepy podniebienia.

Odporność na choroby. Niektóre z ras psów mają predyspozycję do występowania określonych chorób, a inne są na nie odporne. Stwierdzono odporność airedale terierów na występowanie nosówki, co wskazuje na uwarunkowanie genetyczne. Podobnie obserwuje się predyspozycję przy występowaniu choroby nowotworowej u niektórych ras psów.

anulka111

Aksago jestes forumowym skarbem:)))

aksaga

co prawda z psich stronek , ale zasady podobne Wesoly

Nalezy się jednak cieszyc ,że choroby genetyczne dotykają kotow dużo rzadziej niż ich psich braci.

anulka111

ale tych kocich chorob tez jest od groma buuuuuuuuuuuuuu